مقالات پیش چاپ | مهدی فخاران
مقالات پیشچاپ
در این صفحه مجموعه مقالات پیشچاپ من در حوزههای مطالعات تطبیقی نظامهای سیاسی، الهیات و عرفان گردآوری شده است. این مقالات در پلتفرمهای معتبری همچون سیلویکا، زنودو و ریسرچگیت منتشر شدهاند.
هبوط به مثابه موهبت؛ بازخوانی اسطوره آفرینش در گذر از عرفان، اگزیستانس و روانکاوی
این جستار با رویکردی بینارشتهای و بهرهگیری از روش «تلفیق تحلیلی»، به بازخوانی روایت هبوط در سه سپهر عرفان اسلامی، فلسفه اگزیستانسیال و روانشناسی تحلیلی میپردازد. در این خوانش، هبوط آدم نه به عنوان یک «سقوط» مجازاتآمیز، بلکه به مثابه یک «گذار» ضروری و یک «تولد وجودی» تفسیر میشود.
افراط گرایی به مثابه انتقام ناخودآگاه، تحلیل روانکاوانه تبدیل رنج شخصی به پروژه جمعی آزار دینی
این مقاله با رویکرد روانکاوانه نشان میدهد که افراطگرایی دینی در مواردی نه برآمده از ایمان ناب، که شکل وارونهای از خشم ناخودآگاه علیه خود دین است. افرادی که قربانی اجرای تحمیلی دین شدهاند، برای تخلیه خشم فروخفته خود، با پافشاری افراطی بر اجرای همان احکام، به گونهای ناخودآگاه در پی انتقام هستند.
شهود، پلی به سوی غیب؛ واکاوی نقش آن در همنوایی علم، عقل و ایمان
این پژوهش با رویکردی بینارشتهای نشان میدهد که شهود به عنوان ابزاری اصیل برای دریافت بیواسطه حقیقت، پلی برای همنوایی علم، عقل و ایمان ایجاد میکند. در مدل «مثلث معرفت» ارائه شده، شناخت کامل واقعیت تنها در سینه همکاری سه عنصر علم، عقل و شهود ممکن میشود.
پاکسازی خونین و زایش معنوی: واکاوی فلسفه خشونت جمعی در ماجرای گوساله سامری
این پژوهش با خوانش تطبیقی روایتهای عهد عتیق و قرآن کریم، واقعه پاکسازی قوم بنیاسرائیل را نه به مثابه مجازاتی کور، بلکه به عنوان یک «مناسک گذار جمعی» و «شوک درمانی اگزیستانسیال» تحلیل میکند که شرط ضروری برای دگردیسی جامعهای بردهمنش و آمادهسازی آن برای پذیرش قانون توحیدی بود.
هبوط به مثابه گذار از ذات به وجود، خوانشی اگزیستانسیال از اسطوره آفرینش و مسئولیت انسان در ساختن خویشتن
این مقاله به بازخوانی اسطوره هبوط از منظر اگزیستانسیالیستی میپردازد و آن را نه به عنوان سقوط از کمال، بلکه به مثابه گذار از حالت ذاتمحور به وضعیت وجودی تفسیر میکند. در این خوانش، هبوط شرط امکان مسئولیتپذیری انسان و ساختن خویشتن اصیل است.
ناامیدی به مثابه شرط گشایش، واکاوی پدیدارشناختی-الهیاتی مکانیزم ‘تسلیم فعال’ در بحران های وجودی
این پژوهش به چگونگی رهایی الهی در اوج یأس انسانی، زمانی که همه وسایل مادی فرو میریزند، میپردازد. یافتهها یک فرآیند سه مرحلهای را نشان میدهد: فروپاشی محاسبات علّی، گذار به تسلیم فعال، و ظهور گشودگی رادیکال. تحلیل متون قرآنی و الهیاتی این الگوی سهگانه را تأیید میکند.
بررسی تاریخی-جامعهشناختی ریشهها و مکانیسمهای استبداد از قرون وسطی تا رژیمهای کمونیستی و آلمان نازی
این پژوهش با رویکردی تاریخی-جامعهشناختی به بررسی ریشهها و مکانیسمهای شکلگیری و تداوم نظامهای استبدادی میپردازد. یافتهها نشان میدهد حکومتهای اقتدارگرا، علیرغم تفاوتهای ایدئولوژیک، در استفاده از ابزارهایی چون کنترل اطلاعات و ایجاد فضای ترس شباهتهای ساختاری قابل توجهی دارند.
وسواس مقدس، زخمِ عشقِ ناکام در حاشیهی ایمان
این مقاله با رویکردی پدیدارشناسانه به بررسی «وسواس مقدس» به مثابه تجربهای وجودی در مرزهای ایمان میپردازد. نویسنده وسواس دینی را نه نفی ایمان، بلکه چهره زخمی اشتیاق به معبود تفسیر میکند؛ نشانهای از جانی خسته که با دستان لرزان، ذکرهای تکرارشونده را همچون پلکانی برای نیایش ناتمام خود میسازد.
فروپاشی خود و رنج هستیشناختی: تحلیل تطبیقی کارکرد رنج در عرفان اسلامی و حکمت شهودی شرق
این پژوهش به تحلیل تطبیقی نقش رنج در سلوک عرفانی از دیدگاه ابن عربی و مولانا و مقایسه آن با سنتهای شرقی میپردازد. در این نگاه، رنج نه نشانه نقصان که ابزاری برای سیر و بیداری روحانی تلقی میشود.