اگر این داستان را صرفا تمثیلی از شر بدانیم، معنای عمیق آن را از دست داده ایم. زیرا این چرخه، در درون هر انسان نیز تکرار می شود. ما هرگاه از رنج بی کفایتی درون خود می گریزیم و به برتری نمایی پناه می بریم، در حقیقت همان مسیر شیطان را تکرار می کنیم. ممکن است مدیری باشیم که از ترس بی کفایتی اش، دیگران را تحقیر می کند؛ یا روشنفکری که از اضطراب نادانی خود، با تکبر دانایی سخن می گوید. در هر صورت، این همان صدای زخمی است که فریاد می زند اما نمی خواهد شنیده شود.

اگر از این منظر به عبادت شیطان بنگریم، عبادت او نه از سر عشق، که از سر اضطراب بود. او نمی توانست بپذیرد که در برابر خدا، هیچ است؛ پس کوشید با افراط در عبادت، آن هیچ بودن را انکار کند. عبادت برای او ابزار ساختن هویت بود، نه راهی برای رهایی از آن. سال ها در آتش ستایش سوخت، اما نه برای رسیدن به خدا، بلکه برای فرار از احساس پوچی. و درست در لحظه ای که خدا آدم را آفرید، تمام این سازه ی روانی فرو ریخت. آنچه فروپاشید، ایمان او نبود؛ بلکه تصویری بود که از خویشتن در ذهن ساخته بود. خدا با یک فرمان سجده، او را از خواب خودفریبی بیدار کرد، و شیطان از شدت شرم، به طغیان برخاست. این طغیان، خشم عاشقی نبود که معشوق را از دست داده، بلکه خشم کسی بود که از آینه ی مقرب بودن بیرون رانده شده است.

به همین دلیل، داستان او تمثیلی است از وضعیت همیشگی ما. ما نیز وقتی احساس می کنیم دیگری برتر است، وقتی حقیقتی بزرگ تر از خودمان بر ما تابیده می شود، اگر هنوز درگیر زخمی کهنه از احساس کهتری باشیم، واکنش ما به جای پذیرش، طغیان خواهد بود. این طغیان ممکن است در شکل های گوناگون ظاهر شود: از انکار حقیقت گرفته تا حمله به منبع آن، از تحقیر دیگری تا خودشیفتگی جبرانی. اما در همه ی این اشکال، جوهر ماجرا یکی است: فرار از زخم.

در این چرخه ی بی پایان، معنای نافرمانی روشن تر می شود: شیطان نه تنها از فرمان خدا سر باز زد، بلکه از پذیرش وضعیت وجودی خویش نیز گریخت. او از حقیقتی که خود می دانست فرار کرد؛ از «هیچ بودن» در برابر مطلق وجود. و در همین گریز بود که سقوط او رقم خورد. پس آن جمله ی معروفش، «من از او بهترم»، در واقع فریادی است از ژرفای یک روان زخم خورده که نمی تواند با حقیقت هستی کنار بیاید. و شاید همین جا راز اصلی گناه او نهفته است: نه در نافرمانی از امر، بلکه در ناتوانی از تحمل عظمت خدا.